Wat is dyslexie?
Wat is dyslexie? Een simpele vraag, zo op het eerste gezicht. Toch is er nog veel onduidelijk over deze aandoening. In zijn algemeenheid geldt dat iemand met dyslexie moeite heeft met lezen en spelling. Zelfs wanneer zo’n persoon extra oefent, blijven deze twee dingen moeite kosten. Dyslexie is een woord dat komt uit het oude Grieks, het betekent letterlijk ‘niet goed kunnen lezen’. Soms omschrijft men dyslexie als een stoornis in het technisch lezen. Wat houdt dit precies in? Met technisch lezen refereert men aan de vaardigheid om letters om te zetten in klanken. Dit leidt uiteindelijk natuurlijk tot het goed en snel kunnen oplezen van een tekst. In het geval van dyslexie zullen kinderen uiteindelijk wel leren lezen, alleen zij zullen dit op een lager tempo doen. Het kost ze verder meer energie en ze zullen sneller afgeleid zijn. Vaak zorgt dit voor problemen, het is voor hen moeilijker om te begrijpen wat er in een tekst wordt bedoeld. In dit artikel kun je lezen wat de oorzaken zijn van dyslexie, en hoe je het kunt herkennen.
De oorzaken van dyslexie
Men weet nog steeds niet waarom de ene persoon last krijgt van dyslexie en iemand anders niet. Het staat wel vast dat de hersenen een grote rol spelen bij dit proces. Uit onderzoek is het een en ander naar voren gekomen. Het lijkt dat een bepaald gebied van de hersenen, namelijk het gedeelte dat een klank aan letters koppelt, niet sterk ontwikkeld is. Klankcodes, die staan voor de manier waarop je een letter op papier zet en uitspreekt, worden op de een of andere manier minder goed verwerkt door de hersenen. Het geheugen is daardoor niet in staat om alles soepel te onthouden. Dit is een groot probleem aangezien dit een vereiste is om goed te kunnen lezen. Je moet namelijk in staat zijn om veel voorkomende woorden heel snel te herkennen, als je vlot wilt kunnen lezen. Voor ‘normale’ mensen gaat lezen automatisch, het kost vrijwel geen moeite om dit proces uit te voeren. Bij mensen met dyslexie gaat dit allesbehalve makkelijk, en zeker niet automatisch. Sommige menen daarom dat dyslexie een automatiseringsprobleem is. Het komt ook regelmatig voor dat mensen met dyslexie moeite hebben met het verwerken van andere informatie, niet alleen letters en klanken. Om een voorbeeld te noemen, kinderen met dyslexie zijn ook vaak niet goed in topografie of het leren van tafels of rijtjes met jaartallen.
Hoe kun je dyslexie herkennen?
Je kunt dyslexie vaststellen op een aantal manieren. Mensen met dyslexie hebben vaak met bepaalde zaken moeite. Wanneer jij of iemand die je kent hier ook last van heeft. Dan is het vermoedelijk zo dat diegene last heeft van dyslexie. Om welke kenmerken gaat het hier allemaal? Mensen met dyslexie hebben vaak moeite om het verschil te horen tussen klanken als p, t en k, maar ook m en n. Verder hebben ze het lastig met de volgende; s, f en g en eveneens; eu, u en ui. Mensen met dyslexie hebben ook regelmatig moeite met klanken en de goeie volgorde. Zij vinden bijvoorbeeld ‘dorp’ en ‘drop’ verwarrend. Verder vinden zij het regelmatig moeilijk om hun aandacht erbij te houden wanneer iemand spreekt. Het interpreteren van diverse reeksen gaat hun ook regelmatig niet goed af. Hierbij kun je denken aan gezegdes of uitdrukkingen. Het onthouden van gegevens zoals woorden en jaartallen kan ook moeite opleveren.
De erfelijke factor
Hoewel het dus niet in het geheel duidelijk is wat de oorzaken zijn van dyslexie, is het wel zeker dat er een duidelijke erfelijke factor aanwezig is. Een kind met een dyslectische ouder, heeft zo’n 40 procent kans om zelf ook dyslectisch te zijn. In het geval dat beide ouders last hebben van deze aandoening loopt dat percentage zelfs op tot de 80 procent. Helaas gaat dyslexie nooit over. Je zal er gedurende de rest van je leven last van hebben. Dat klinkt erg dramatisch. En aan de ene kant is het ook vrij vervelend. Echter, het is gelukkig wel zo dat je met oefening hier wat aan kunt doen. Je kunt het probleem dus niet verhelpen, maar wel verzachten. Wanneer je veel oefent is het goed mogelijk om te kunnen leven met dyslexie. Er zijn talloze instituten die jou kunnen helpen bij dit proces, en de hulp die je kan krijgen wordt steeds beter. Gelukkig maar, vroeger begreep men namelijk niet wat dyslexie was. Mensen met deze aandoening werden nog wel eens verweten dat ze gewoon lui waren of niet wilden leren in die tijd. Dit was natuurlijk erg kwetsend en vervelend. Gelukkig komen dat soort situaties in Nederland niet meer voor.
Er zijn verschillende soorten dyslexie
Een kind met dyslexie heeft niet altijd problemen met alles op het gebied van leren. Sommige zijn bijvoorbeeld prima in staat om te lezen maar kunnen niet goed spellen, het kan ook juist andersom zijn. Ook op het gebied van zowel lezen en spellen, kunnen zich verschillende problemen voortdoen. De ene persoon heeft gewoonweg een andere vorm van dyslexie dan andere. Ook de manier waarop mensen ermee omgaan verschilt. Sommige lezen bijvoorbeeld letter per letter. Hierdoor is het leestempo ontzettend traag, waardoor er bijvoorbeeld leerachterstanden kunnen ontstaan. Het kan ook voorkomen dat mensen met dyslexie gaan gokken wat ergens staat omdat ze het niet snel kunnen zien. Op die manier maken ze erg veel fouten, hoewel het tempo misschien hoger ligt. Beide situaties zijn niet ideaal. Bij het hardop lezen merk je vaak het beste of iemand last heeft van dyslexie.
Hoeveel mensen hebben dyslexie?
Het percentage mensen met dyslexie ligt rond de 4 procent in Nederland. Omgerekend is dat dus ongeveer 1 op de 20. In elke klas zit dus wel iemand die dyslexie heeft. Deze aandoening treedt vaker op bij jongens dan bij meisjes. Wat ook merkwaardig is, per land verschilt het percentage dat last heeft van dyslexie. In Finland heeft bijna niemand hier last van. Dit komt vermoedelijk omdat woorden precies zo uitgesproken worden als ze je schrijft. In Engeland komt het juist meer voor!